Al vijf generaties lang is Orchideeënkwekerij Petrens een gevestigde waarde in Sint-Denijs-Westrem. In deze mooie omgeving in de pittoreske Leievallei liggen de nog grotendeels authentieke Victoriaanse serres uit 1887. Het is alsof je een andere wereld binnenstapt, een wereld van kleuren en geuren. Een gesprek met Hendrik Verstraete, die samen met zijn moeder Anne-Marie Olivier en stiefvader Dirk Petrens de zaak leidt.
SUCCESVERHAAL
Midden jaren tachtig is de eerste orchideeplant gekweekt die sterk genoeg was om in een huis te overleven. Op een bepaald moment beslist het gestaag groeiende familiebedrijf Petrens om zich toe te leggen op heel specifieke soorten. “We kweken voor en verkopen rechtstreeks aan particulieren. Heel wat grote bedrijven in Nederland leggen zich vooral toe op het industrieel en in massa kweken van de Phalaenopsis (vlinderorchidee). Intussen merken wij dat de interesse voor speciale of unieke planten voortdurend toeneemt en dat de Phalaenopsis over zijn hoogtepunt heen is.”
De orchideeënwereld is bijzonder groot en is één van de grootste families in de plantenwereld. “De Phalaenopsis heeft natuurlijk enorme troeven waar weinig andere kamerplanten tegenop kunnen. Het is een heel sterke plant die bijzonder lang bloeit, meermaals in een jaar. Eigenlijk is het de perfecte plant, zelfs voor mensen zonder groene vingers. Andere orchideeën reageren vaak zoals kamerplanten: bloeien maar één keer per jaar, vaak een korte bloei (eerder een kwestie van weken dan van maanden), hebben meer luchtvochtigheid nodig, moeten al eens verplaatst worden. Wij willen de lat hoger leggen en mensen proberen te overtuigen dat er veel meer te ontdekken valt.”
TOPJE VAN DE IJSBERG
“Wat jullie hier te zien krijgen in onze serres is maar een topje van de ijsberg, zo waanzinnig groot is de orchideeënwereld,” vertelt Hendrik enthousiast. “Vandaag zijn we over het hele land gekend, ook tot in het buitenland. Nog voor corona hebben we een webshop gemaakt. De open grenzen binnen Europa maakt het voor ons gemakkelijk om planten te verzenden binnen Europa.”
WAT MAAKT DAT MENSEN ZO GEFASCINEERD ZIJN DOOR DE ORCHIDEE?
“Het is een prachtige, zeer geraffineerde bloem. Orchideeën zijn zeer jonge planten. Ze bestaan ongeveer twintig miljoen jaar. Dat is jong vergeleken met andere plantensoorten. Ze hebben een soort inhaalbeweging moeten maken om hun plaats in de natuur op te eisen. Ze groeien traag maar evolueren relatief snel met nog meer geraffineerde bloemen tot gevolg.”
De plant op zich – zonder bloem – is vrij ordinair: geen speciaal blad en wat wortels die nonchalant uit het potje bengelen. De meeste tropische orchideeën groeien op bomen, tussen soms honderden andere planten. Ze leven hoofdzakelijk op levende bomen, epifyten genoemd. Het microklimaat waarin ze leven moet heel stabiel en juist zijn. Dat maakt hen zeer fragiel. Als microklimaten veranderen, zijn ze vaak ten dode opgeschreven. Ze voelen de klimaatsverandering en er zijn heel wat soorten die onder stress staan. Ze worden niet voor niks de barometer van de tropen genoemd. Alle parameters – zoals luchtvochtigheid, hoeveelheid neerslag, temperatuur, luchtcirculatie moeten juist zijn. Voor elke soort is dat verschillend. De zaden van de orchideeën worden via de bloemen verspreid. Als de zaden ergens terechtkomen, moeten ze meteen kunnen kiemen. Slechts een klein percentage van de zaden zal erin slagen om uit te groeien tot een bloeiende plant.
HET PARFUM
Wist je trouwens dat de vanilleplant ook een orchidee is? Sommige bloemen zijn net miniatuurtjes bezaaid met stippen. Anderen hebben bloemen als ragfijne donkerpaarse spinnetjes of hebben de vorm van draculatanden. Wat een wonderlijke wereld.
GEURT EEN ORCHIDEE?
“Er is een groot aanbod aan geurende orchideeën. Hun bloei is echter korter dan die van de niet geurende soorten. De laatste jaren zijn labo’s meer bezig met het parfum. Bij het kruisen gaan geuren soms verloren. In de zomer zijn er meer geurende soorten. Zo zijn er soorten die alleen ’s nachts geuren en nachtvlinders aantrekken. De bloemen doen er alles aan om een bestuiver te lokken met hun verleidelijke geur, terwijl andere soorten een stinkende geur verspreiden om vliegen aan te trekken.”
SEKSUELE BLOEM
MANNEN KIJKEN HEEL ANDERS DAN VROUWEN NAAR ORCHIDEEËN.
“Onbewust zijn mannen vooral geïnteresseerd in het seksleven van de bloemen”, vertelt Hendrik. “Wat zijn hun verleidingsmechanismen? De natuur zit vol slinkse trucjes. Sommige soorten veranderen van vorm wanneer een insect landt. Anderen lokken insecten door hun kleur, bijzondere tekening, of ragfijne haartjes waaraan regendruppels blijven bengelen. Ze stellen alles in het werk om een andere bloem de pas af te snijden, zodat de bestuiver hen verkiest. Vrouwen kijken dan weer vooral naar de kleur, de vorm. Welke orchidee zou het best passen in hun interieur? ”
Dit artikel komt uit ons magabook KNOKKE Talks. Issue 01 (summer vibes 2021).
Journalist: Ingrid Allaerts