Skip links

Een Nieuw Leven Voor Het Grand Casino

Het Grand Casino in Knokke-Heist is gebouwd in 1930 naar een ontwerp van architect Léon Stynen. Om de grandeur van weleer terug te brengen en de verouderde infrastructuur nieuw leven in te blazen, schreef KnokkeHeist een architectuurwedstrijd uit. Met de bouw van een vernieuwd casino creëert Knokke-Heist een ankerpunt voor de 21e eeuw op het vlak van kunst, cultuur en entertainment. Laureaat van de architectuurwedstrijd is het Belgische architectenbureau Tab Architects in samenwerking met het Spaanse bureau Barozzi Veiga en het Parijse ontwerpbureau Mosbach Paysagistes. Knokke Talks. sprak met architecten Tom Debaere en Bert Bultereys van Tab Architects.

Het Grand Casino is bouwkundig erfgoed. Bewoners en bezoekers van Knokke-Heist dragen het gebouw in hun hart. Voor de derde keer werd het Grand Casino door de ‘World Casino Awards’ genomineerd als ‘Beste Casino van België’. De uitdagingen waarvoor het architectenteam staat zijn groot. Hoe ga je om met een bestaand gebouw dat voor verschillende publieke functies is bedacht? Hoe breng je opnieuw een architecturale beleving en ruimtelijke kwaliteiten in een historisch pand? Deze opdracht is een kolfje naar de hand van Tab Architects. Ze tekenden een helder en esthetisch plan met pure vormen. Hun ontwerp respecteert de footprint en het volume van het huidige kursaal. De hele site rondom krijgt een groen karakter.

STARTPUNT

Het Grand Casino heeft in de loop der jaren verschillende transformaties ondergaan. Momenteel is het slechts een schim van de bruisende plek die het ooit was. Op oude foto’s zie je een transparante, glazen gevel aan de zeezijde. Vandaag is de noordkant grotendeels dichtgemaakt. “We zijn vertrokken van een zuivere lijn tussen het noordelijke en zuidelijke gedeelte van het casino. In het noordelijk gedeelte is de ruimtelijkheid vrij goed behouden met een centrale hal en een symmetrische opbouw van zalen. De zuidelijke helft is meermaals verbouwd en is een doolhof aan ruimtes. Door een stap terug te zetten, tonen we hoe het gebouw vroeger was met een sterke relatie tussen de zee, de dijk en het interieur van het casino. De René Magritte zaal blijft behouden en wordt nog versterkt in het ontwerp. Aan de zuidkant wordt een gedeelte verwijderd omdat we denken dat we op die plaats een sterkere toevoeging kunnen doen. Het is een toevoeging die logisch aanvoelt, die continuïteit brengt maar toch ook sterk genoeg op zichzelf staat. Gebouwen kennen altijd verschillende levens. Met ons ontwerp zetten we een nieuwe stap in de geschiedenis van het Grand Casino.”

RENÉ MAGRITTE ALS INSPIRATIEBRON

In een bepaalde fase – passend in de tijdsgeest werd aan de kunstenaar René Magritte gevraagd om voor het casino een 360° muurschildering ‘Het betoverde rijk’ te maken. De René Magritte zaal wordt in het nieuwe ontwerp volledig gerestaureerd. De kunstenaar was ook een inspiratiebron voor de architecten. In hun ontwerp zitten enkele knipogen naar het kunstwerk ‘The False Mirror’, zoals tegenstellingen die geen tegenstellingen zijn, of spiegelbeelden als een soort valse kopie, een ‘false mirror’.

HET ONTWERPVOORSTEL

De noordzijde van het Grand Casino wordt gerestaureerd en krijgt opnieuw een transparante gevel met grote glaspartijen die toegang geven tot het terras. Bovenop het kursaal komt een extra dakterras. Zo wordt de relatie met de zee en zeedijk hersteld. Ook de bestaande hal met monumentale Venetiaanse kroonluchter aan de noordkant wordt volledig gerestaureerd. De René Magritte zaal komt helemaal tot zijn recht en wordt opnieuw een blikvanger. Aan de andere zijde, als symmetrische opponent naast het volume van de Magritte zaal, komt een kunsthal over drie verdiepingen voor het tentoonstellen van hedendaagse kunst. De kunsthal is voorzien van alle museale en klimatologische eigenschappen. Centraal in de ruimte komt een architecturale hub. Dit is een scenografische ruimte, een architecturale wandeling waarin theatrale trappen de verschillende niveaus tussen de boven- en ondergrondse wereld verbinden en die mooie doorzichten creëert.

De nieuwe zuidgevel is de evidente verderzetting en antipode van de noordgevel. Het is duidelijk een nieuw gedeelte dat toch verwant aanvoelt. Zoals opgelegd in de wedstrijd komt het casinogebeuren ondergronds. Patio’s halen royaal het daglicht naar binnen. Vanaf de ondergrondse parking achteraan wandel je door de patio – aangelegd in een typisch duinenlandschap – en bereik je het gebouw via de -1. De ruime patio doet ook dienst als zonnig terras aan het restaurant en de wijnbar. De speelzaal aan de andere zijde bevindt zich op de -2. De hele site rond het casino – ontworpen door landschapsarchitecte Catherine Mosbach – wordt een groen plein, een stedelijk landschapspark, met een mooi evenwicht tussen aanplantingen en verharde ruimte.

“We hebben heel hard getracht om de verschillende functies met elkaar te verbinden en te versterken. Een gebouw is nooit af. Maar hoe groot is de draagkracht van een locatie? Het Grand Casino moest opnieuw een sterke uitstraling en identiteit krijgen maar dan op een beheerste manier, op een schaal die past in de omgeving. Een publiek gebouw is een gebouw waar mensen zich thuis voelen, waar ze anderen ontmoeten en waar verbindingen ontstaan. We willen geen icoon bouwen maar een monument voltooien. Een monument dat op deze plek hoort. We hopen dat de Knokke-Heistenaars opnieuw fier zijn op hun Grand Casino.”

Dit artikel komt uit ons magabook KNOKKE Talks. Issue 06 (winter vibes 2023). Te bestellen in onze webshop of gratis online beschikbaar om te lezen.
Journalist: Ingrid Allaerts
Renders: Filippo Bolognese Images, Onirism & Barozzi Veiga